اثرات مضر جوش شیرین که در پخت نان ها مصرف می شود

خمیر نان به صورت بیولوژیکی، یعنی توسط میکروارگانیسم های مخمر نانوایی، گاز CO2 تولید می کند که این عمل باعث پوکی نان می شود. هم چنین این میکروارگانیسم ها، اسیدهایی تولید می کنند که باعث فرم پذیری نان می شود و طعم و بوی نان را بهبود می بخشد.
محصولات قنادی، به خصوص محصولاتی که حاوی چربی و شیرینی بیشتری هستند از طریق مواد شیمیایی پوک می شود. یکی از مواد پوک کننده ی شیرینی، جوش شیرین است که در دمای بالا،CO2 تولید می کند و باعث تخلخل خمیر می شود.
در نان نیز از مواد پوک کننده ی بیولوژیکی استفاده می شود. جوش شیرین در دمای 60 درجه ی سانتیگراد در محیط خمیر، گاز CO2 تولید می کند و باعث تخلخل می شود.
مسئله ای که این جا مطرح می شودPH جوش شیرین است که قلیایی و معادل 10 است. در حالی که PH مطلوب خمیر نان برای مخمر بین 5/4 تا 5/5 است، و زمانی که ما از جوش شیرین استفاده می کنیم محیط اسیدی به قلیایی تبدیل می شود و میکروارگانیسم ها در این محیط نمی توانند فعالیت کنند تا باعث طعم بهتر و پوکی نان شوند. از طرفی در گندم و آرد گندم، ماده ای به نام اسید فیتیک وجود دارد که با املاح موجود در آرد مثل آهن، روی و کلسیم ترکیب می شود و نمی گذارد این املاح جذب بدن شوند، در نتیجه باعث کمبود آهن خواهد شد.
مصرف مخمر نان با خمیر ترش باعث می شود، آنزیمی به نام فیتاز تولید شود. فیتاز باعث تجزیه ی اسید فیتیک می شود، بنابراین اسید فیتیک با املاح فوق ترکیبی ایجاد نمی کند و به این ترتیب املاح جذب می شود.
حال اگر از جوش شیرین در خمیر استفاده کنیم ، PH مناسب خمیر را تغییر داده ایم و میکروارگانیسم ها در این محیط قادر نخواهند بود اسید فیتیک را تجزیه کنند؛ به همین دلیل جذب املاح مختل می شود. از سوی دیگر، PH خمیر و نان در اثر مصرف جوش شیرین تغییر می کند، در حالی که برای هضم و جذب آسان، محیط باید اسیدی باشد. تغذیه ی دراز مدت با چنین نان هایی ( حاوی جوش شیرین ) باعث ایجاد سوء هاضمه در افراد می شود. همچنین با جستجو در تحقیقات پایان نامه های مختلف به این نتیجه رسیده ایم که مصرف زیاد جوش شیرین در نان موجب تجزیه برخی از ویتامین های گروه B، مانند ریبوفلاوین ( ویتامین( B2 می شود.
نکته ای حائز اهمیت این است که در برخی از نان ها، مانند لواش و پس از آن تافتون، مقادیر بیشتری جوش شیرین به کار می رود، زیرا چنانچه CO2 هم تولید شود، ما به وسیله ی وردنه کشیدن و نازک کردن خمیر، قسمت اعظم گازها را خارج می کنیم. در نتیجه، خمیر متراکم و فشرده می شود. نانوایان، برای جبران این مشکل، مبادرت به مصرف جوش شیرین می کنند.
بنابراین ماهیت برخی از نان ها باعث شده، نانوا از مقادیر بیشتری جوش شیرین استفاده کند.همچنین استفاده از جوش شیرین موجب افزایش بازده تولید در واحد زمان می شود.
نان ماده ای است که از آب، آرد، خمیرمایه ( خمیر ترش ) به دست می آید. این ماده غذایی در طول فرایند پخت به یک ماده قابل هضم و جذب آسان تبدیل می شود و بر آن اساس که زمان پخت نان لواش و پس از آن تافتون بسیار کوتاه بوده و برای این که نشاسته به طور کامل ژلاتینه شود، به مدت پخت بیشتری نیاز است و زمان پخت 10 تا 20 ثانیه برای انجام این فرایند کافی نیست.
تمام نان ها از خمیر تخمیر شده تهیه می شوند. فقط نوع خاصی از نان ها ی مسطح مانند نان پیتا را می توان بدون تخمیر تهیه کرد
در زمان های بسیار قدیم مردم نان را از خمیرتخمیر نشده تهیه می کردند. البته بعدها از خمیری که مدتی مانده بود، نان می پختند. در نهایت خمیر را با استفاده از خمیر ترش تخمیر کردند. در شرایط کنونی کشور ما به علت تقاضای زیاد مردم برای نان و نبودن فرصت کافی برای تخمیر، نانوایان برای تهیه نان مسطح مانند نان لواش یا نیمه مسطح مانند بربری به غلط از جوش شیرین به عنوان ماده ترد کننده یا حجم آور استفاده می کنند. به همین دلیل نان ها به سرعت بیات می شوند، زیرا گاز کربنیک تولید شده حاصل از تجزیه جوش شیرین به سرعت خارج می شود. در حالی که درتخمیر واقعی ، گازکربنیک از تجزیه آنزیمی نشاسته آرد تولید می شود و به این ترتیب نان حاصله دیرتر بیات می شود و قابلیت هضم آن بیشتر است. ضمن اینکه استفاده از ترکیبات قلیایی مانند جوش شیرین، اسیدیته طبیعی معده را تغییر می دهد و باعث ناراحتی گوارشی می شود. همچنین جذب آهن و ویتامین C را در بدن کند می کند.
استفاده از جوش شیرین در نان باعث بروز مواردی از جمله اختلال در جذب آهن و بروز کم خونی ، پوکی استخوان ، بیماری های قلب وعروق ، اختلال در فعالیت های آنزیم های گوارش و هضم و جذب، افزایش اسیدیته معده و بیمارهای روده ای می شود.
جوش شیرین واکنش های مفید خمیر را مهار می کند،PH را افزایش داده و اسیدهای آلی نان را کاهش می دهد. همچنین ویتامین های آنزیمی را غیر فعال می کند. جوش شیرین از عطر و طعم نان می کاهد و باعث فطیر شدن آن می شود.
البته با تلاش و پی گیری های مداوم وزارت بهداشت و درمان، هم اکنون استفاده از این ماده مضر شیمیایی ممنوع اعلام شده است

سیستم های مهندسی تصفیه فاضلاب

انواع فاضلاب:
صنعتی: خواص آن بستگی به نوع صنعت دارد. فرایند تصفیه بسیار متغیر می باشد. بسیاری از فرایندهای مورد استفاده جهت تصفیه فاضلاب شهری در مورد فاضلاب صنعتی نیز استفاده می شود.
شهری: حاوی آلاینده های بسیاری است. ترکیب فاضلاب با فصل ممکن است تغییر کند که ناشی از استفاده مختلف آب می باشد.
مهم ترین اجزای تشکیل دهنده فاضلاب
جامدات معلق: عمدتاً شامل پسماندهای غذایی، فضولات بدن انسان، کاغذ، پارچه و ذرات خاک می باشد.
مواد آلی فاضلاب : عمدتاً شامل پروتئینها (40 تا 60 درصد)، کربوهیدراتها (25 تا 50 درصد) و لیپیدها (تقریباً 10درصد)
عوامل بیماریزا: انواع عوامل بیماریزا با منشأ آبی یافت می شوند که شامل باکتریها، ویروسها، پرتوزوآ و انگلها می باشند
سیستم های تصفیه فاضلاب شهری
تصفیه اولیه - تصفیه ثانویه - تصفیه ثالثیه
تصفیه اولیه:
هدف جداسازی مواد جامد از فاضلاب ورودی و جدا کردن نخاله های بزرگ توسط غربالها و یا خرد کردن آنها با تجهیزات خرد کننده ، جداسازی جامدهای معدنی در کانالهای دانه گیر و بیشتر جامدات معلق آلی با ته نشینی ، جداسازی تقریباً نیمی از جامدات معلق که تقریباً 30% BOD کل فاضلاب ورودی را تشکیل می دهند.

طراحی تصفیه اولیه:
1) غربال کردن یا آشغال گیری:
حذف جامدات درشت از فاضلاب ، غربالهای درشت از میله های عمودی به فاصله 1 سانتیمتر از یکدیگر و غربالهای ریز از سیمهای بافته شده و یا صفحات سوراخدار تشکیل شده اند. مقدار جامدات حذف شده در غربال کردن به اندازه روزنه های غربال بستگی دارد. دفع در محل دفن بهداشتی زباله، خرد کردن و باز گردانیدن به جریان فاضلاب ، خاکسترسازی متداولترین عملیات دفع جهت جامدات غربال شده به شمار می رود.

2) خرد کردن: مواد غربال شده گاهی پس از خرد کردن به جریان فاضلاب باز می گردانند. خرد کننده معمولاً جامدات درشت را تا اندازه تقریبی 8 میلیمتر خرد می کند و به فاضلاب بر می گرداند. دستگاه های خرد کننده باید جلوتر از دستگاههای پمپاژ قرار بگیرند.

3) شن گیری یا حذف دانه : دانه یا grit شامل گونه ها و انواع مختلفی مانند جامدات معدنی شامل نخاله ها، شن، گل و لای، پوسته تخم مرغ، شیشه و خرده فلز و یا ترکیبات آلی سنگینتر و بزرگتر مانند تکه های استخوان، دانه ها و تفاله های چای و قهوه می باشد. از یک میلیون متر مکعب فاضلاب 15 متر مکعب دانه جدا می شود. دانه های دارای مواد آلی یا در محل دفن بهداشتی دفع می شوند و یا همراه با مواد غربال شده سوزانده و سپس دفع می شوند.

4) اندازه گیری جریان : دانستن شدتهای هیدرولیکی جریان برای عملکرد بسیاری از راکتورها در واحد تصفیه فاضلاب ضروری می باشد. اندازه گیری شدت جریان جهت تخمین ظرفیت مورد نیاز در آینده لازم می باشد.

5) ته نشین سازی مقدماتی : عملیات واحدی است که برای تغلیظ و جداسازی جامدات آلی معلق از فاضلاب طراحی می شود. زمانی که تصفیه اولیه کافی تلقی می شود ته نشین سازی مقدماتی مهم ترین قسمت واحد تصفیه می باشد. عملکرد این بخش جهت کاهش بار آلودگی وارد شونده به جریانهای طبیعی آب بسیار حساس می باشد. این عمل بدون افزایش منعقد کننده های شیمیایی و اختلاط مکانیکی و یا عملیات لخته سازی می باشد. مواد آلی اندکی از آب سنگینترند و ته نشین می شوند و مواد سبکتر مانند روغنها در سطح فاضلاب شناور می شوند. جداسازی کف توسط لجن روب و جداسازی مواد شناور توسط یک سر ریز کف انجام می گیرد. ته نشین سازهای اولیه یا به شکل مخازن مستطیل بلند و یا مخازن استوانه ای می باشند.

تصفیه ثانویه سیستم های تصفیه فاضلاب شهری:
تبدیل بیولوژیکی مواد آلی کلوئیدی و محلول به جرم زنده که بعداً به وسیله ته نشین سازی جدا می شود. تماس بین میکروارگانیسم ها و مواد آلی در اثر معلق بودن جرم زنده در فاضلاب و یا عبور فاضلاب از سطح جرم زنده چسبیده به سطوح جامد معروفترین سیستم جرم زنده معلق لجن فعال می باشد.جرم زنده تولید شده توسط کاتابولیسم خود خوری و یا سایر میکروارگانیسم ها قابل تجزیه می باشد.
معمولاً تصفیه بیشتر لجن ثانوی توسط فرایندها بیولوژیکی بی هوازی صورت می گیرد. محصولات نهایی گازی شکل، متان، دی اکسید کربن و مایعات و جامدات بی اثر تولید می شوند. متان دارای ارزش حرارتی است.مایعات با غلظت های بالای ترکیبات آلی به واحد تصفیه بازگردانده می شوند. جامدات با مقدار زیادی از ترکیبات معدنی به عنوان تنظیم کننده مواد خاک و یا کود در زمینهای کشاورزی مصرف می شوند. بقیه جامدات را با سوزاندن و دفن بهداشتی دفع می کنند
گاهی تصفیه اولیه و ثانویه همراه با هم انجام می شود. فاضلاب در حوضچه های اکسیداسیون ریخته می شود و فاضلاب در سطح به طور هوازی و در عمق به صورت غیرهوازی تجزیه می شود در سیستم لاگون هوادهی شده، اکسیژن در اثر هوادهی مکانیکی تأمین می شود و تجزیه در کل عمق برکه به صورت هوازی می باشد. در اغلب موارد تصفیه ثانویه جهت دستیابی به استانداردهای جریان خروجی کافی می باشد.

طراحی تصفیه ثانویه:
جریان خروجی از تصفیه اولیه هنوز دارای 40 تا 50 درصد از مواد جامدمعلق و تقریباً تمام مواد آلی و معدنی محلول اولیه می باشد. جهت حذف مواد آلی در تصفیه ثانویه از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی استفاده می شود. در تصفیه بیولوژیکی مواد آلی فاضلاب به عنوان غذا توسط میکرو ارگانیسم ها مصرف شده و به سلولهای بیولوژیکی یا جرم زنده تبدیل می شود. ارگانیسم هایی که در سیستم های آبهای شیرین طبیعی به تجزیه مواد آلی می پردازند. ارگانیسم های دخالت کننده در تصفیه فاضلاب می باشند. جداسازی جرم زنده تازه تولید شده از فاضلاب جهت تکمیل فرایند تصفیه ضروری می باشد.
منبع:http://habibaraz.blogfa.com

سختی گیرهای الکترونیکی

آب مهمترین سیال در حرارت و برودت است که وظیفه انتقال گرما در مبدلهای حرارتی را به عهده دارد . در برجهای خنک کن ، بویلرها و چیلرها از آب به عنوان مایع مبدل استفاده می شود بطوریکه گردش آب موجب تبادل حرارتی میگردد . معمولا آب استفاده شده در کاربردهای حرارتی و برودتی از نوع آب سخت است ، آبهای سخت تشکیل پوسته کربنات کلسیم می دهند که مشکلات متعددی را بوجود می آورد . این پوسته به شکل رسوب بر روی سطوح داخلی لوله های حامل آب باعث کاهش ظرفیت انتقال جریان آب و انتقال جریان حرارت می شود.
هنگامی که آبهای سخت حرارت داده میشوند تشکیل پوسته خیلی سریعتر انجام می گیرد که مشکلات زیادی را در بویلرها و آبگرمکن ها به وجود می آورند یک پوسته به قطر یک میلیمتر بر روی سطوح گرم کننده یک آب گرم کن بصورت عایق حرارتی عمل کرده و در نتیجه تقریباً %10 افزایش هزینه به وجود خواهد آمد.
تشکیل رسوب در جدارها و دیوارها باعث آسیبهای فراوانی به تأسیسات حرارتی و برودتی میشود که مهمترین آنها کاهش بازدهی مبدلها و در نتیجه افزایش انرژی راهبردی است .آنالیز شیمیایی رسوب نشان میدهد که ترکیب اصلی تشکیل دهنده کربنات کلسیم ، سولفات کلسیم ، سولفات باریم ، سیلیکا و آهن است که در صد فراوانی کربنات کلسیم بیشتر از ترکیبات دیگر می باشد.

مقاومت حرارتی کربنات کلسیم بسیار زیاد بوده و در صورت تشکیل رسوب همان طور که اشاره کردیم در دیواره ها نقش یک عایق را بازی میکند که این امر نقش بسزایی را در کاهش بازدهی مبدلهای حرارتی دارد. اگر بتوان از تشکیل کربنات کلسیم در جداره مبدلهای حرارتی جلوگیری کرد روند کاهش بازدهی با گذشت زمان متوقف میشود .

معمولاً کاتیونهای کلسیم و منیزیم در آب عامل رسوب هستند کاتیون کلسیم صرفنظر از نمک های آن که شامل سولفات کلسیم ، کلروکلسیم و سایر نمکهای کلسیم می شود سختی کلسیم را تشکیل میدهند .همانطور کاتیون منیزیم باعث سختی منیزیم می گردد و چون عامل اصلی سختی آب ترکیبات معدنی این دو عنصر است لذا بطور کامل فرض می گردد که سختی کل آب از سبک کردن به کمک آب آهک و خاکستر کربنات سدیم و سبک کردن با استفاده از مبادله کننده های یونی به وجود می آید. به رسوب و عوامل ایجاد آن در ادامه به صورت کامل پرداخته می شود.
تا کنون روشهای مختلفی برای مقابله با این مسئله پیشنهاد شده است در روشهای معمول از مواد افزودنی شیمیایی استفاده می شود که علاوه بر پایین بودن بازدهی مشکلات زیست محیطی نیز ایجاد می گردد. روشهای بهتر دیگری مانند الکترو دیالیز ، تقطیر ، انجماد و اسمز معکوس وجود دارد که به علت پیچیدگی وگران بودن فقط در شرایط خاص بکار برده میشوند.
در حال حاضر سختی گیری و رسوب زدایی الکترونیکی به عنوان یک روش غیر شیمیایی و بدون نیاز به مواد شیمیایی افزودنی به آب و سازگار با محیط زیست با خواص بسیار مفید دیگر برای صنایع مختلف همواره به عنوان جایگزین مناسبی برای روش های پیشین مطرح است.
سختی گیری، پالایش الکترونیکی آب است علی رغم کیفیت کارکردی مناسب و مزایای فراوان به علت ضعف در تحلیل عملکرد از دیدگاه تئوری های فیزیکی و شیمیایی نفوذ آن در بازارهای تجاری چشمگیر نبوده است .اما در چند سال گذشته با تحقیقات وسیعی که در سطوح دانشگاهی و مراکز تحقیقاتی انجام شده است روشهای الکترومغناطیسی جایگزین مواد مغناطیسی گذشته شده است . همچنین تئوریهای قابل قبولی نیز ارائه شده که این امر چشم انداز بسیار مناسبی برای این تکنولوژی سودمند ترسیم نموده است.

تاریخچه آبرسانی

اولین ملتها به تقلید از طبیعت با استفاده از کندن زمین به صورت کانال شروع به آبرسانی نمودند. قنات یا کاریز از شیوه های بسیار قدیمی در آبرسانی است که هنوز در ایران مورد استفاده است. چینی ها، بابلی ها، هندی ها، ایرانیان و مصریان از جمله قدیمی ترین ملت ها در زمینه استفاده از شبکه آبرسانی هستند.
امروزه جای خوشبختی است که در اکثر شهرها آب سالم غالبا به مقدار کافی و با فشار مطلوب در دسترس است. اگر چنین نباشد. علاوه بر افزایش نارضایتی عمومی سطح بهداشت و رفاه جامعه به شدت کاهش
می یابد.
و همچنین به علت تمرکز روز افزون مردم در شهرها از یک سو و گسترش صنایع از سوی دیگر لازم
می سازد که فن آبرسانی شهرها مانند هر فن دیگری در حال تکامل باشد. لذا آگاهی مهندس طراح یک شبکه آبرسانی شهری بر آنچه که در این زمینه در دنیا رخ می دهد بسیار لازم است.
همچنین دسترسی به آب در مناطق مختلف شهری تحت الگوهای مصرف متفاوت و با مخازن مختلف السطح تامین آب برای نیاز اضطراری آتش نشانی وضعیت شبکه های موجود آبرسانی به مناطق تحت توسعه شهری یا صنعتی از جمله مشکلاتی هستند که برای حل آنها نیاز به درک صحیح رفتار هیدرولیکی شکبه ها است.

تعریف یک شبکه آب رسانی
یک شبکه آبرسانی عبارت است از مجموعه ای وسیع از یک سری لوله که به وسیله اتصالاتی نظیر سه راهی،زانویی،تبدیل و... به هم متصل می شوند،به طوری که با ورود آب از یک نقطه،از نقاط دیگر قابل برداشت باشد.
طراحی یک شبکه آبرسانی مستلزم انتخاب قطر مناسب جهت هر یک از لوله های شبکه است.این انتخاب باید به گونه ای باشد که کلیه پارامتر های مهم شبکه از قبیل فشار،سرعت و ... در محدوده مشخص برآورده گردند.
به طور کلی در محاسبات مربوط به حلقه های یک شبکه آبرسانی دو تیپ مختلف از معادلات مورد استفاده قرار می گیرند.

1_معادلات پیوستگی جریان
2_معادلات انرژی
اساس معادلات پیوستگی جریان بر این اصل استوار است که دبی ورودی یک گره باید با دبی خروجی از آن برابر باشد.اساس معادلات انرژی نیز بر این اصل استوار است که جمع جبری افت فشار های خالص نظیر ارتفاع برای هر حلقه از شبکه باید برابر صفر باشد.

با توجه به توضیحات فوق می توان نتیجه گرفت که:
1_برای هر گره از شبکه و به منظور متوازن نمودن مقادیر فشار مربوط به آن می توان یک معادله پیوستگی نوشت.
2_برای هر حلقه از شبکه و به منظور متوازن نمودن مقادیر فشار مربوط به آن میتوان یک معادله انرژی نوشت.
معادلات اساسی که در طراحی شبکه آبرسانی کاربرد دارند،معادلات دارسی ویسباخ و هیزن ویلیامز و برنولی می باشد.

نحوه رفع سختی آب

آب سخت آبی است که حاوی نمک‌ های معدنی از قبیل ترکیبات کربنات‌های هیدروژنی، کلسیم، منیزیم و ... است. سختی آب بر دو نوع است: دایمی و موقت.
تغییرات سختی آب بر حسب آنکه آب در موقع نفوذ در زمین از قشرهای آهکی و منیزیمی و گچی گذشته و یا نگذشته باشد، کم یا زیاد می‌شود. آبهای نواحی آهکی، سختی زیادتری تا آبهای نواحی گرانیتی و یا شنی دارند. سختی آب در عرض سال هم ممکن است تغییر نماید. معمولاً سختی آبها در فصل باران کم و در فصل خشکی زیاد می‌شود.
مضرات آب سخت:
آب سخت برای مصرف در کارخانجات مناسب نیست. از مضرات آن ایجاد قشر آهکی بر روی جداره دیگ و خوردگی آن می شود.
سختی آب، عامل تشکیل رسوب در دیگهای بخار، مبدلهای حرارتی، برجهای خنک کننده و سیستمهای سرد کننده می باشد. اگر آب سخت برای شستشو به کار رود، صابون هدر می رود. در صنایع نساجی و رنگرزی کیفیت رنگ افت می کند. انحلال سود سوز آور در آب، منیزیم را به صورت هیدروکسید منیزیم رسوب می دهد. سختی بیش از حد باعث سوء هاضمه و بروز بیماریهای کلیوی می شود.
جهت رفع سختی آب، تعداد زیادی مواد شیمیایی موجود است، که دارای کربنات سدیم هستند. این مواد را قبل از ورود آب، به دیگ ها اضافه می کنند. که باعث گرفتن سختی آب می شود. و یا در دیگ بر اثر افزودن این مواد، آهک و گچ را رسوب می‌دهند (باعث شناور شدن رسوب در آب دیگ می شود) و دیگر این رسوب، محکم به جدار دیگ نمی‌چسبد بطوری که می‌توان آنرا به آسانی پاک نمود.
البته به یاد داشته باشید جهت خروج این رسوبات معلق شده در دیگ باید طبق یک برنامه زمان بندی شده و منظم اقداماتی از جمله زیرآب زدن به صورت مداوم تکرار شود. (درصورت درخواست تمایل به آگاهی از این برنامه زمانبندی، جهت خروج این مواد معلق و همچنین تهیه این مواد و دریافت مشاوره بیشتر با شرکت بخارپویان تماس حاصل فرمایید.)

سختی زدایی
برای برطرف کردن سختی موقت آب، با جوشاندن آن کربنات‌ های هیدروژن محلول، به کلسیم نامحلول تبدیل شده و تشکیل رسوب می‌دهند. این رسوب در مناطق دارای آب سخت، درون دیگ ها دیده‌ می‌شود. سختی دایمی آب را می‌توان با کمک نرم‌ کننده‌های تبادل کننده یون، مانند پرموتیت برطرف کرد. آبی که در طبیعت وجود دارد تقریباً همیشه ناخالص می‌باشد. زیرا اغلب دارای گچ، آهک، نمک طعام، ترکیبات منیزیم، آهن، اکسیژن و ازت، انیدرید کربنیک، ترکیبات آلی و غیره است، مقدار این ناخالصی ها در آبهای مناطق مختلف متفاوت است.
یکی از اجسام گیرنده سختی آب تری ناتریم فسفات Na3PO می‌باشد، که با اسم آلبرت ‌تری بکار می‌رود. یون کلسیم موجود در آب بر اثر ناتریم فسفات تبدیل به تری کلسیم فسفات PO42Ca3 می‌گردد و رسوب می‌نماید.
بر اثر پختن بی‌کربنات، کلسیم آب تبدیل به کربنات می‌شود و رسوب می‌نماید، (Ca3H2Ca → CO3Ca + CO2 + H2O) و بی کربنات کلسیم آب، بر اثر کربنات سدیم، گچ و بی‌کربنات کلسیم، به کربنات کلسیم تبدیل می‌شود و رسوب می‌گردد:
Ca3H2Ca + CO3Na2 → CO3Ca + 2CO3HNa
SO4Ca + CO3Na2 → CO3Ca + SO4Na2
اخیرا به مقدار زیاد از رزین ها که قادرند تعویض یون کنند، برای رفع سختی آب استفاده می‌کنند. رزین لواتیت در آلمان و آمبرلیت و دووکس در آمریکا استعمال می‌گردد.
درجه سختی آب:
درجه سختی آب را از روی مقدار کلسیم و منیزیم موجود در آن تعیین می‌کنند.
در آلمان اگر آبی ده میلی گرم CaO در یک لیتر داشته باشد می‌گویند درجه سختی آب یک است.
در فرانسه اگر آبی در یک لیتر ده میلی گرم کربنات کلسیم یا همسنگ آن کربنات منیزیم داشته باشد می‌گویند که یک درجه سختی دارد.
در انگلستان اگر آبی ده میلی گرم کربنات کلسیم و یا همسنگ آن کربنات منیزیم در ۰.۷ لیتر داشته باشد یک درجه سختی دارد.
برای تعیین سریع سختی آب، کارخانه شیمیایی واقع در آلمان قرصهایی ساخته است. در یک لوله آزمایش مخصوص و مدرج، آب مورد آزمایش را تا خط نشان لوله پر می‌نمایند، و به‌ وسیله معرفی که همراه بسته قرصهاست رنگ این آب را قرمز می‌کنند و آگاه آنقدر از این قرصها در آن می ‌اندازند تا رنگ آب سبز گردد. شماره قرصهای ریخته شده در لوله آزمایش برابر درجه سختی آب می‌باشد. دقت این روش تا نیم درجه است. در ایران معمولا از کیت های خاصی استفاده می شود. (جهت دریافت این کیتها با بخارپویان تماس حاصل فرمایید)
سختی گیر:
سختی گیری برای جدا کردن دو عنصر کلسیم و منیزیم بکار میرود. اگر این دو عنصر از آب جدا نشوند، همان اتفاقی در دیگ بخار می‌افتد که در کتری رخ می‌دهد. در واقع رسوبات، سطح بین لوله های آتش خوار با آب را کاهش می دهد و انرژی بیشتری برای تولید میزان معینی فشار مصرف می‌شود. همچنین پاکسازی این لوله ها علاوه بر هزینه بر بودن خط تولید را نیز متوقف می‌کند.
این بخش از دو مخزن تشکیل می‌شود، مخزن اول شامل بافت رزین سه ‌بعدی بوده که با منیزیم ترکیب شده RMg بوجود می‌آورد در نتیجه سختی آب از بین می‌رود ولی نمی‌توان آن را به فاضلاب هدایت کرد. چون رزین از دست خواهد رفت. سپس مخزن دوم به عنوان مخزن احیا استفاده می شود. در این مخزن آب‌ نمک وجود دارد. واکنشهای به صورت زیر انجام می‌شود. (واکنش زیر، با ترکیب رزین و منیزیم انجام می گیرد).

واکنش اول : MgSo4 + R ---> RMg + So4
واکنش دوم : NaCl + RMg + So4 ---> RNa + MgCl2
اکنون آب وارد مخزن نمک شده، و RNa مجددا با سولفات منیزیم تر کیب شده و تولید RMg می‌نماید. که با انجام چرخه‌ایی این واکنش ‌ها، رزین مجددا احیا شده و از چرخه احیا خارج می‌شود.
اکنون سختی آب گرفته شده. ولی برای وارد شدن به داخل دیگ باز مشکلاتی وجود دارد.
لازم به ذکر است همان گونه که بیان شد، دستگاه سختی گیر تنها قادر به جداسازی دو عنصر مضر کلسیم و منیزم است. جهت جداسازی دیگر عنصرها از آب دیگ بخار و تاسیسات، تدابیر دیگری باید در نظر گرفت.(جهت دریافت اطلاعات در این خصوص با بخارپویان تماس حاصل فرمایید)
لازم به یادآوری می باشد، در زمان تولید در کارخانه و کارکرد مداوم دیگ بخار، ممکن است بیش از ظرفیت سختی گیر آب مصرفی از آنها عبور کند، که مسلما تمامی املاح کلسیم و فسفر به قطع فیلتر و جداسازی نمی شود. در این صورت تدبیر ثمر بخش موادی است که املاح منیزم و کلسیمی که فیلتر نمی شوند را، در آب جوش به هنگام کار دائم دیگ بخار به صورت غیر قابل رسوب در می آورد، و مانع چسبیدن آنها به سطح فلز مخزن آب، روی لوله ها و کوره می شود. که با قیمت بسیار ارزانی در دسترس می باشند. و با اضافه نمودن آنها به آب مصرفی دیگ بخار و درین های (زیرآب زنی) مرتب طبق آزمایش های لازم آب ورودی دیگ، این املاح معلق و نچسب به هرز آب فرستاده می شود. (جهت دریافت این مواد با بخارپویان تماس حاصل فرمایید)
شهرهای با آب سخت:
اکثر شهر های ایران و البته شهر های قم، زاهدان، دلیجان، ساوه، سمنان و... از شهرهایی هستند که آب آنها از سختی بالایی برخوردار است. بدیهی است که، رفع سختی آب از وظایف بسیار مهم اپراتور در طول نگهداری روزانه و شیفت کاری است، و به جهت جلوگیری از صدمات مخرب و گاهی غیر قابل جبران و مصیبت بار بعدی که در مدت کوتاهی به سیستم تاسیسات وارد می گردد تدبیر لازم با هزینه ای بسیار اندک در قبال تاسیساتی حرارتی که به قطع قسمتی حیاتی برای تولید مداوم و مستمر است، اتخاذ گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با واحد شیمی آب بخارپویان بخار تماس حاصل فرمایید. اما لازم است که سختی آب در تمامی کارخانه جات سراسر کشور به صورت دوره ای و تحت نظارت متخصصان این بخش کنترل گردد. تا از بروز هزینه های هنگفت در آینده ای بسیار نزدیک جلوگیری شود.

نرم افزار AutoPlant

یکی از مشکلات همیشگی طراحی و نصب بویلرها، ایجاد نقشه های مربوط به خطوط لوله ها و شیر آلات متنوع و بعضا" پیچیده آن بوده است. که باعث صرف وقت و انرژی بسیار زیادی هنگام ایجاد یک نیروگاه جدید می گردد. در طرحی نو شرکت Rebis اقدام به ایجاد نرم افزار بسیار توانایی به نام AutoPlant کرده است. این نرم افزار توانا که دقیقا" جهت تسهیل کارهای طراحی و ساخت نیروگاهی طراحی شده دارای خصوصیات متعددی است که موجب آسانی کار با آن می گردد.
اساس کار این نرم افزار به این صورت است که از ابتدا طرح ها را به صورت سه بعدی پیاده سازی و مدل می نماید. تمام قطعات یک طرح دقیق و مناسب به صورت ذخیره شده در این نرم افزار موجود است و فقط باید انتخاب گردیده و در محل مناسب قرار گیرند.
امکان طراحی سه بعدی وجود هر گونه خطا از جمله برخورد خطوط لوله را به وضوح نشان داده و خطاها را تا حد زیادی تقلیل می دهد. این نرم افزار قابلیت کار با AutoCad را نیز داراست و اصطلاحا" از نوع نرم افزارهای add-on می باشد که پس از آشنایی با AutoCad کار با آن را بسیار ساده می کند.
امکان چرخاندن (Rotate) و عوض کردن دریچه دید (Viewport) و همچنین حذف خطوط پنهان (Shade) و درشت نمایی (Zoom) در آن بسیار یاری دهنده است. ایجاد مدل بویلر به این روش علاوه بر دقت، سرعت عمل را نیز بسیار بالا می برد. اما کار خارق العاده این نرم افزار از این پس صورت می گیرد و آن تهیه تمام مقاطع لازم و برش ها، تمام نقشه های ایزومتریک و پلان های دو بعدی به همراه قیمت مصالح و انواع گزارشها به صورت خودکار می باشد.
پایگاه اطلاعاتی (Database) بسیار قوی این نرم افزار را پشتیبانی می کند که اولا" باعث صرفه جویی مهندسان در وارد کردن توضیحات اضافی می گردد ثانیا" بهترین و کاملترین گزارشها را تهیه می نماید و در اسرع وقت در اختیار می گذارد.
امکان تصحیح اشتباهات و تغییر تمام لیست ها و گزارش ها و نقشه ها بر این اساس و همچنین نشأت گرفتن تمام پلان ها و نقشه ها و برش ها از یک منبع به آن ها اعتبار مضاعفی بخشیده است.
http://www.rebis.com

ارزیابی طول عمر بخشهای تحت فشار بویلر

شرکتهای اجرایی، نیازمند ارزیابی خطر شروع ترک خوردگی و انتشار آن در تجهیزات تحت فشار بویلر برای شرایط مختلف بهره برداری می باشند. برای این منظور با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری شرایط و وضعیت لوله ها و جمع کننده های آب را تحت دمای بالا ارزیابی می نمایند. نرم افزار تعیین عمر بویلر و شبیه سازی سیستم آن معروف به BLESS برگرفته از (Boiler Life Evaluation & Simulation System) نمونه ای از این نوع نرم افزارها می باشد که توسط مؤسسه EPRI طراحی گردیده است. این نرم افزار قادر است که شروع ترک خوردگی و رشد آنرا مدلسازی و شبیه سازی نماید.
این نرم افزار قادر است که مدت زمان لازم برای شکل گیری و شروع ترک خوردگی و همچنین رشد و انتشار آن را تا نقطه شکست و خرابی برای انواع مختلف ساختمان هندسی لوله ها و جمع کننده ها و همچنین شرایط بهره برداری محاسبه نماید.
محققان، مکانیزمهای کلی شکل گیری آسیب و همچنین محل و موقعیت آنرا در جمع کننده ها تشخیص داده اند. آنها با استفاده از مجموعه اطلاعات میدانی، و تحلیل نتایج آزمایشهای غیر مخرب و همچنین آزمایشهای متالوگرافی توانسته اند بدین نتایج دست یابند.
با توجه به اینکه خزش و خستگی ناشی از خزش بعنوان اساس مکانیزم شروع آسیب تشخیص داده است، بر همین اساس مدلهای ساده ای را برای تحلیل تنش و همچنین مدلهائی را برای شروع ترک خوردگی و انتشار آن بدست آورده شد که همگی آنها در نرم افزار BLESS مدلسازی گردیده اند.
ترک خوردگی در حفره های مفاصل، بعنوان یک مشکل اساسی در جمع کننده ها ظاهر شده است. علت اصلی این ترک خوردگی آسیب ناشی از خستگی خزش است که شکاف اکسیدی ایجاد شده بواسطه بهره برداری دوره ای در شکل گیری آن کمک می نماید.
بررسی اطلاعات جمع آوری شده نشان داده است که جمع کننده های خروجی سوپر هیترهای ثانویه و همچنین شکل هندسی خاص مفاصل و رابطها، آمادگی بیشتری برای شروع ترک خوردگی داشته اند.
ترک خوردگی نسبتا در اوایل عمر جمع کننده ها (پبیشتر از 50% عمر کلپ) آغاز می گردد و سپس در طی چند سال رفته رفته منتشر می شود.
نمایش و نظارت میدانی نشان داده است که درجه حرارتی محلی فلز و نرخ افزایش آن در حوزه های لوله می توانند بعنوان عامل جدی تر از اندازه گیری شرایط بخار برای تشخیص شروع ترک خوردگی در نظر گرفته شوند. براساس این مشاهدات، توانسته اند مکانیزم تنش، خستگی خزش، شروع ترک خوردگی و نحوه انتشار آن را در نرم افزار BLESS مدلسازی و پیاده نمایند.
علیرغم اینکه مشکل ترک خوردگی در قسمت مفاصل و رابطها در نیروگاههای اروپا و آمریکا بسیار رایج می باشد، اما روش تشریح شده برای تشخیص و نرم افزار مذکور اولین روش علمی و کمی برای تشخیص یک چنین ترک خوردگی هایی می باشد. با توجه به رشد کند ترک خوردگی در طی یک دوره طولانی، روشهای بازرسی می توانند مؤثر باشند.
منابع:

Excutive Summary, Materials, Bless Code User Manua, European Replica Data Base Evaluation, Guidelines for MDE of Heavy Section Components, Super heoter / Reheater Tubes
مؤسسه تحقیقاتی EPRI - آمریکا http://www.epri.com

متون قابل دانلود فاضلاب

استانداردهای خروجی فاضلاب در ایران

کتاب فیلتراسیون غشایی (2001)

فرهنگ لغت مهندسی محیط زیست ( کتاب لاتین تالیف سال 2000)
حذف
بیولوژیکی فسفر از فاضلاب : فستریپ ( کتاب لاتین)

میکروبیولوژی لجن فعال

رهنمودهای کیفیت میکربی فاضلاب جهت استفاده در کشاورزی ( WHO)

گندزداهای آب و فاضلاب (EPA )

متابولیسم میکربی در تصفیه فاضلاب

نیتریفیکاسیون – دنیتریفیکاسیون فاضلابهای صنعتی

بهینه سازی فرایندهای لجن فعال جهت حذف ازت

حذف فسفر از فاضلاب

دفع فاضلاب ناشی از فیلترهای غشایی

کنترل بالکینگ لجن
فرایندهای
اکسیداسیون فوتوشیمیایی پیشرفته
 

زباله طلای سیاه

مواد زائد جامعه که پس‌مانده ناخواسته زندگی بشری است ،خود موجبات مسائلی نظیر انتقال بیماریها ، ازدیاد حشرات موذی و موش، بو و منظره نامطبوع و گاهی اوقات آتش سوزی و تصادفات و صدمات بدنی گردیده است. ازدیاد جمعیت از یک طرف و افزایش تولید سرانه مواد زائد از خانه‌ها ، کارخانه‌ها و مؤسسات و تخریب و تغییرات در بناها و فضاهای سبز و گیاهان از طرف دیگر ابعاد مسأله را از نظر حجم مواد و مسائل حمل و نقل و دفع نهایی بصورت تصاعدی افزایش داده است ؛ زیرا دفع میزان محدود مواد زائد آسان است ولی وقتی به هزاران تن در روز افزایش یافت ، مسائل پخش در محیط و بیماریهای منتشره توسط مگس ، سوسک ، موش ، گربه ، سگ و مسائل ماشین‌آلات حمل و نقل و هزینه تهیه وسائل انتقال و دفن یا دفع نهایی به طریق دیگر همگی در هم ضرب می‌شود و ابعاد بهداشتی و اقتصادی مسأله به حالت وحشتناکی بزرگ و مشکل‌آفرین خواهند شد.
عدم مدیریت صحیح و مقررات صریح برای جمع‌آوری و دفع و بازیافت بیش از 38 هزار تن زباله در روز در ایران که تقریباً 76% آن مواد قابل تبدیل به کود بوده و هزاران تن پلاستیک و کاغذ و کارتن را در بردارد ، اکنون به شکلی بی‌رویه به دل خاک سپرده شده و یا در حوالی شهرها پراکنده می‌شوند که صرف‌نظر از خطرات بهداشتی زیانهای اقتصادی کلانی را نیز در بردارند.
طبق یک محاسبة کلی هموطنان ما در زمینه‌های مختلف سالانه متحمل هزینه‌هایی حدود 8 میلیارد تومان برای جمع‌آوری و دفع زباله می‌شوند که قسمت بزرگی از آن با اعمال مدیریت صحیح و بکارگیری تکنولوژی مناسب کاهش پذیر است ؛ زیرا 80% این هزینه به مخارج پرسنلی و ماشین‌آلاتی منحصر می شود که صرف جمع‌آوری و حمل زباله می‌گردد و مبادرت به بازیافت مواد از زباله که استفاده مجدد از آنها را در پی دارد ، پاسخ‌گوی بسیاری از هزینه‌های گزاف دفع زباله می‌شود. کاهش 50% از حجم زباله‌های شهری در اثر بازیافت ، صرفه‌جویی در مواد اولیه و کاهش آلودگی‌های محیط زیست که مثلاً در اثر بازیافت کاغذ ، 74% در آلودگی هوا و 35% در آلودگی آب بررسی شده است (4). بین کشورهای جهان آلمان ، انگلیس ، هلند و به ویژه ژاپن که نیمی از زباله‌های خود را بازیافت می‌کند، در این زمینه برنامه‌های بسیار وسیعی را به اجرا گذاشته و موفقیّت‌های بسیاری را کسب نموده‌اند. بازیافت زباله که در همه روش‌ها مطرح می‌شود ، با توجه به مقدار و نوع و مواد متشکله زباله جایگاه اقتصادی ویژه‌ای دارد. ایجاد صنایع کمپوست و ترتیب برنامه‌های دفع بهداشتی زباله‌های بیمارستانی با دستگاه زباله‌سوز و یا هر روش پیشرفته دیگر و از همه مهمتر بازیافت مواد از زباله در مراکز تولید ، به شکلی که از هرگونه وابستگی به خارج مبرا باشد، از جمله اهداف این طرح است.
بازیافت به دو صورت امکان‌پذیر است : نخست استفاده مجدد، مانند پرکردن مجدد شیشه‌های نوشابه و دوم بازیافت ، مانند استفاده مجدد از لاستیکهای کهنه که به روکشی برای خیابانها بدل می‌شوند.
ارزشمندترین مادة بازیافت شده از زباله بر حسب درآمد ، انواع مختلف فلزات است. هر چند که تعداد زیادی از مواد دیگر زباله مانند استخوان ، کاغذ ، کارتن ، پارچه ، پلاستیک ، مو ، فضولات کشتارگاه‌ها و غیره نیز اهمیت ویژه‌ای دارند و لیکن همة مواد بازیافتی از زباله ارزش ورود به صنعت بازیافت را ندارند.

عوامل مؤثر بر بازیافت
یکی از عوامل مؤثر و غالب در بازیافت عامل اقتصادی است. افزایش چشمگیر و مؤثر قیمت نفت و محصولات آن محرکی است تا تمامی کشورهای صنعتی نسبت به کشف امکانات بازیافت مواد ، بعنوان جلوگیری از افزایش قیمت نفت اقدام کنند. در زمینة دفن در زمین معمولاً مناطق پست و کم‌ارتفاع به عنوان اراضی محل دفن انتخاب می‌شوند و نهایتاً پس از فشردن و متراکم کردن جهت جلوگیری از نشت هرگونه مادة سمی به آبهای زیرزمینی ، با لایه‌ای از خاک رس پوشش داده می‌شوند. بیشتر این زمین‌ها در شهرهای بزرگ در نواحی کم جمعیت واقع شده‌اند و کامیونهای حامل زباله باید فرسنگ‌ها راه بپیمایند و مقدار زیادی گازوئیل و یا بنزین مصرف کنند تا به جایگاه دفن بهداشتی زباله برسند که مستلزم هزینه و نیروی کار زیادی است و از اشکالات موجود در روش دفن زباله ، موضوع ناهماهنگی و نامتجانس بودن مواد است.
بازیافت زباله معمولاً بر سایر روش‌های دفع همچون دفن یا سوزاندن مقدم است ، زیرا علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه ، انرژی و منابع طبیعی ، آلودگی محیط را نیز کاهش می‌دهد.
طبق یک بررسی، جمع‌آوری مواد قابل بازیافت برای هر تن زباله حدود 35 دلار و دفن روزانه هر تن مواد زائد در یک محل حــدوداً تا 80 دلار هزینه در بردارد. بازیافت تا 50% یا بیشتر حجم مواد پس مانده را کاهش داده و هزینه‌های سیستم جمع‌آوری زباله‌ها را بطور مؤثر کاهش می‌دهد. کشور ژاپن موفق‌ترین برنامه بازیافت را در سطح جهان به خود اختصاص داده است. حدود یک سوم زباله‌های ژاپن سوزانده شده و فقط یک ششم آن دفن می‌گردد(4).
خانواده‌های ژاپنی پس‌مانده‌های خانگی خویش را در هفت قسمت جداگانه و در روزهای مختلف جمع‌آوری و بازیافت می‌نمایند.
در آمریکا روزانه تعداد 2 میلیون درخت قطع می‌شود که ضرر بزرگی به محیط زیست است. بازیافت کاغذ در یک روز یکشنبه موجب جلوگیری از قطع 7500 درخت می‌شود و با بازیابی یک تن آلومینیم 4 تن بوکسیت و 700 کیلوگرم ذغال کک نیز ذخیره شده و باعث جلوگیری از ورود 35 کیلوگرم آلومینیم فلوراید به هوا می‌شود(4).
عــــمل بازیابی مصرف انرژی و آلودگی هوا را کاهش می‌دهد. با بازیابی بطری‌های پلاستیکی 60-50% انرژی مصرفی برای ساختن بـــطری‌های نو صرفه‌جویی می‌شود (4).
در ایران با جمعیت حدود 60 میلیون نفر ، روزانه بیـش
از 38 هزار تن زباله تولید می‌شود که هزینه‌های جمع‌آوری و دفع آنها تنها در شهرها روزانه حدود 21 میلیون تومان برآورد می‌شود. طبق یک بررسی فقط بهای کاغذ و کارتن و پلاستیک جدا شده از زباله که به ترتیب 27/8% و 11/4% کل زباله‌های پنج شهر کوچک و بزرگ کشور را تشکیل می‌دهد که رقم قابل توجهی است. بررسی‌های اخیر که در شهرهای مختلف کشور انجام گرفته است، نشان می‌دهد که مواد آلی از 6/76-35% و کارتن از 7/4 – 9/2% و پلاستیک از 3/6-1/2% مهمترین اجزای قابل بازیافت زباله کشور ما را تشکیل می‌دهند (4). و لیکن علیرغم اینکه فرهنگ بازیافت مواد از قدیم در ایران موسوم بوده است در سالهای اخیر ، بازیافت بی‌رویه ( زباله دزدی ) مواد بعلت تنوع مواد، در عدم مدیریت صحیح و نیز محدودیت ورود مواد اولیه خطرات و بحران‌های بهداشتی خاصی را در کشور به وجود آورده است. کاغذ ، آلومینیم ، لاستیک و مواد پلاستیکی و شیشه از جمله زواید بسیار با ارزش هستند که می‌توان آنها را بازیابی کرد.

بازیافت کاغذ
معمولاً کاغذهای باطله مثل روزنامه ، مجلات و غیره قابل بازیافت هستند ، ولی کاغذ شیرهای پاکتی ، نوشابه‌ها، کاغذهـــای فتوکپی ، آلومینیومی و شاید کامپیوتری برای استفادة مجدد چندان مناسب نیستند. استفاده مجدد از پس‌مانده‌های کاغذی موجب احیای جنگلها و منابع طبیعی می‌گردد که خود اقدامی اساسی برای مقابله با آلودگی هواست. منافع اقتصادی و عدم وابستگی در جهت ورود خمیر کاغذ از خارج ، محاسن زیر را نیز در پی دارد :

صرفه‌جویی در مصرف انرژی ، کمک مستقیم به سیستم
جمع‌آوری و دفع زباله‌های تولیدی ، کاهش بار آلودگی و نهایتاً عادت دادن مردم به جلوگیری از اسراف و تبذیر از نتایج بازیافت کاغذ است.
در کشور ما مصرف سرانة کاغذ سالانه بالغ بر 11 کیلوگرم است. تولید یک تن خمیر کاغذ 40 کیلوگرم ضایعات آلوده‌ساز وارد محیــط می‌کند که از جنبه بهداشتی قابل تعمق است (4). محاسبه کلی بهای کاغذهای بازیافت شده از زباله در جهان می‌تواند سهم عظیمی از هزینه‌های جمع‌آوری و دفع زباله را بخوبی جبران نماید و تحقیقات نشان داده است که اگر در پروسه تولید کاغذ ، مقداری کاغذ باطله به مخلوط اصلی اضافه شود به همان مقدار از بار آلودگی آب و هوای حاصل از این پروسه کاسته می‌شود.

بازیافت پلاستیک
مصرف پلاستیک به علت سبکی وزن و عدم شکستگی بسیار رایج است و به ندرت در اثر تجزیه بیولوژیکی و شیمیایی از بین می‌رود. پلاستیک‌ها یکی از منابع عمده ایجاد زباله هستند. مواد پلاستیکی از نظر بازیافت طبقه‌بندی شده و با خواص مختلف حرارتی مثلاً از نوع ترموپلاستیک‌ها تقسیم می‌شوند. از این مواد معمولاً پلاستیک‌های نرم ، بطری‌های فشارپذیر ، گلدان اسفنجی ، پرده‌های روشن و غیره و یا فیلم و ورقه‌های پلاستیکی ساخته می‌شود. اگر این مواد در انواع ویژه جداسازی شوند، می‌توان دوباره آنها را ذوب کرد و به محصولات جدید و مفید دیگری تبدیل نمود. مثلاً می‌توان پلی‌اتیلن ، تری‌فتالات را از بطری‌های نرم نوشابه‌ها بازیابی کرد و از آن بالش ، لباس اسکی و کیسه‌خواب ساخت. از مخلوط این پلاستیک‌ها با یکدیگر پایه‌های زهکشی ، نرده‌های پلاستیکی ، بلوک‌های سنگ فرش ، تسمه نقاله و دیگر لوازم مشابه قابل تهیه است. بر اساس قوانین بهداشتی ، ساخت ظروف غذا یا نوشابه از پلاستیک‌های بازیافت شده ممنوع است. دسته‌ای از پلاستیکها قابلیت ذوب ندارند که پلاستیک‌های سخت هستند که نه قابل سوخت هستند ، نه قابل بازیافت. بنابراین دفن دائم آنها تنها راه محوشان به شمار می‌رود.
استفاده از مواد پلاستیکی برای کفپوش ، ایزولاسیون و در ماشین‌آلات و استفاده از مواد پلاستیکی در بسته‌بندی به جای کاغذ یا کاربرد آن به جای شیشه و چوب برای صرف هزینه کمتر نیز خود یکی از علل ازدیاد آنهاست. قابل توجه است که برخی از مخازن و دیگهای حرارتی حتی لوله‌های فشار قوی بخارآب از مواد پلاستیکی ساخته می‌شود.
جلوگیری از اتلاف منابع مالی و طبیعی کشور که برای تولید پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد ، جلوگیری از ورود مواد اولیه و وابستگی به خارج ، حفاظت محیط زیست و جلوگیری از انتشار آلودگی به آب ، خاک و هوا از محسنات بازیافت پلاستیک است. متأسفانه پلاستیک‌های بیمارستانی به علت مرغوبیت و رنگی نبودن خریداران زیادی دارد که مخاطرات بهداشتی آن را بیشتر می‌کند.

بازیافت فلزات آهنی
بازیافت فلزات آهنی جزئی از صنعت آهن و فولادی به حساب می‌آید. تولید فولاد و چدن همیشه با بازیافت مواد زائد همراه بوده است. کیفیت بازیافت این مواد به خلوص آنها و مواد اولیه متشکله آنها بستگی دارد.

بازیافت فلزات غیرآهنی
ارزش فلزات غیر آهنی در مقایسه با سایر مواد موجود در زباله‌های شهری بسیار بالاست. اخیراً ازدیاد قوطی‌‌های آلومینیمی در زباله‌های شهری نیز دیده می شود و نتایج بازیافت آن بسیار خوب است و صنایع خاصی نیر بدین منظور بوجود آمده‌اند.
فلز مس در زباله از سیم‌کشی‌ها، وسایل متروکه و لوازم برنجی به دست‌ می‌آید، سرب از پس‌مانده‌های صنایع بطری سازی و لوله‌کشی جدا می‌شود.

بازیافت شیشه
علاوه بر کمبود مواد خام اولیه که برای بازیافت شیشه خود دلیل موجهی است، استفاده از شیشه‌های دست دوم (خرده‌شیشه) نیز از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است، زیرا نقطه ذوب خرده‌شیشه از مواد خام اولیه پایین‌تر بوده و باعث کاهش مصرف سوخت می‌گردد. کاهش هزینه، کاهش زمان و نقصان آلودگی از مزایای دیگر استفاده از خرده شیشه می‌باشد که در خور اهمیت هستند.
بازیافت لاستیک
افزایش لاستیک‌های مستعمل در سالهای اخیر مشکلات زیادی را در سطح جهان به وجود آورده است. در بسیاری از موارد لاستیک‌های غیر مستعمل روی هم انباشته شده و به شکل کوهی از زباله مناظر زشتی را بوجود آورده و خطر آتش‌سوزی را نیر همراه دارد. دودهای سیاه و مضر در اثر سوختن حتی یک حلقه لاستیک، مناطق بسیار وسیعی را آلوده کرده و محیط زیست را به مخاطره می‌اندازد. اخیراً به وسیله ماشین‌های جدید و پر قدرت، لاستیک‌های کهنه آسیاب شده و پس از ذوب به لاستیک‌های جدیدی تبدیل می‌شوند.
اگر ضایعات لاستیک‌ها را با آسفالت خیابانها مخلوط کنند روکش با دوامی برای سطح جاده‌ها و باند فرودگاهها بوجود می‌آید. روکش مخلوط شده از لاستیک‌های باز یافتی در آسفالت خیابان به سادگی ترک نخورده و موجب صرفه‌جویی میلیونها دلار در بازسازی ، لکه‌گیری و جلوگیری از آسفالت دوباره خیابان‌ها می‌گردد.

بازیافت پس‌مانده‌های آلی
مواد آلی مربوط به آشپزخانه، سبزی‌ها و گیاهان زائد پس مانده‌های آلی هستند که توسط میکروارگانیسم‌ها تجزیه شده و قادرند میلیاردها متر مکعب گاز متان تولید کنند. تجزیه پس‌مانده‌های آلی به جای دفن، دارای دو مزیت کودسازی و تولید گاز متان است. نوعی از منابع بزرگ پس مانده‌های جامد خانگی، پوشک بچه‌هاست. شرکت پروکترگمبل در آمریکا پس از جداسازی پوشش پلاستیکی و ضد عفونی لایة جاذب این پوشکها آنها را به کود تبدیل کرده و مورد مصرف قرار داده است.
کود کمپوست تهیه شده در کشورهای اروپایی که حدود 14درصد افزایش محصول ایجاد می‌کند، به کشورهای آسیایی مثل عربستان صادر می‌شود. کودسازی از زباله در مقیاس کوچک و با روشهای بسیار ساده سنتی برای شهرهای نه چندان بزرگ به خوبی امکان‌پذیر است. در مورد استفاده از انرژی و تولید گاز متان از فضولات شهری و روستایی در سالهای اخیر توجه ویژه‌ای مبذول شده است.
از آنجائی که مبحث دفع زباله‌ها در مورد زباله‌های سمّی و خطرناک، از جمله موضوعاتی است که در حال حاضر مورد بررسی است ، نکاتی از مشکلات دفع زباله‌های خطرناک و سمّی به منظور ایجاد انگیزه در تفکیک زباله‌ها در مبداء به خاطر داشتن این نکته که مشکلات زباله‌ها به این موارد محدود نمی‌شود ، مطرح می‌گردد. در کشورهای پیشرفته بعد از بازیافت اولیه مواد ، بازیافت و دفع زباله‌های خطرناک مورد تحقیق است و دغدغة آنها از دفع زباله به صورت عام گذشته است. بازیافت در ایران 10 درصد و در ژاپن 50% است (4).

زباله‌های سمی و خطرناک
مواد زائد خطرناک ، مواد زائد جامد یا مایعی هستند که بعلت کمیّت ، غلظت و یا کیفیت فیزیکی و شیمیایی یا بیولوژیکی می‌توانند موجب ازدیاد مرگ و میر یا ناراحتی و بیماریهای بسیار جدی شوند. این زوائد ممکن است خصوصیاتی از قبیل انفجاری بودن ، شعله‌ور شدن ، رادیواکتیو و یا سمی و شیمیایی بودن داشته باشند. این مواد به صورت مایع ، جامد ، خمیری و یا گازی شکل وجود دارند که باید از نظر ایجاد آلودگی در آب ، هوا و خاک کنترل شوند. آنچه باید در این زمینه انجام بگیرد :
• مواد مصرفی را پس از خرید تماماً مصرف کنید و مازاد آن را به کسی که نیاز دارد بدهید. اگر مایلید چیزی را نگه دارید آن را در ظرف اصلی منحصر به خودش که دارای برچسب صحیحی باشد ، قرار دهید.
• سوخت دیزل ، نفت سفید ، گریس و چربی و روغن موتور آلوده شده یا مستعمل را به مراکز سرویس خودرو ، ایستگاههای بازیابی روغن یا مراکز مجاز جمع‌آوری بدهید.
• باطری کهنه اتومبیل را در زباله‌دان نیندازید ، آن را
به مراکز مجاز برگردانید ، ظروف و قوطی‌های سمی را وقتی که خالی شدند عمل کنید. پیش از دور انداختن قوطی‌ها ، همواره آنهایی را که حاوی مواد زیان‌آور هستند ، کاملاً مشخص کنید.
• همه دستورالعمل‌های توصیه شده روی برچسب قوطی‌ها را رعایت کنید.
• تمامی قوطی‌های اسپری‌کننده را بوسیله فشردن دکمه آنها کاملاً خالی کنید تا هیچ ماده‌ای پیش از پیچاندن آنها در روزنامه و دورانداختنشان با سایر زباله‌ها درون آنها باقی نمانده باشد. هرگز قوطیهای خالی ایروسل را در کوره یا دستگاه پرس نیندازید.
• درمورد هر ماده‌ای که فکر می‌کنید از لحاظ دفع مسئله‌ساز باشد، با اداره بهداشت یا نمایندگی محیط زیست محلی تماس بگیرید.
• برای اطلاع از نوع و نحوه سیستمهای دفع زباله جامعه‌ای که در آن بسر می‌برید ، با بهداشت محیط محل تماس بگیرید تا مشخص شود چه مواردی را نباید همراه با سیستم معمول جمع‌آوری زباله شهری دفع کرد.
• مایعات شیمیایی را روی زمین جاری نساخته و یا داخل مجاری فاضلاب رها نکنید.
• ظروف و قوطی‌های مواد شیمیایی خالی را در حیاط خانه دفع نکنید.
• ظروف و قوطی‌های حاوی ته‌مانده مواد شیمیایی را
نسوزانید.
• هرگز قوطی‌های حشره‌کش یا مواد شیمیایی را برای مقاصد دیگر مورد استفاده قرار ندهید ، زیرا پس مانده مواد درون قوطی با موادی که دفعتاً در آن ریــــخته
شود، واکنش نشان داده و مسئله‌ساز خواهد شد.
• از به کار بردن مجدد قوطی‌های اسپری‌کننده اجتناب کنید.
• فضولات شیمیایی را با یکدیگر مخلوط نکنید.
• هیچ ماده شیمیایی را در امتداد جاده‌ها رها نکنید.
مواد زائد رادیواکتیو یا زباله‌های اتمی
مواد و عناصری که از خود پرتوهای یونیزه ساطع کنند ، مواد رادیواکتیو نامیده می‌شوند. چون این مواد باعث بروز خطرات بهداشتی و ناراحتی‌های ویژه‌ای برای انسان و موجودات محیط زیست می‌شوند ، در طبقه‌بندی مواد زائد سمی و خطرناک منظور شده‌اند.

خصوصیات زباله‌های هسته‌ای هنگام دفع عبارتست از :
• جامد بودن.
• هدایت گرمایی مناسب.
• حداقل حلالیت در آب و کنترل نشت آن.
• مقاوم در برابر تجزیه‌های شیمیایی ، تشعشعات درونی ، ضربه و فشار.
• حداقل حجم ممکن.
خطرات و زیانهای زباله اتمی یکسان نبوده به نوع و میزان مواد رادیواکتیو موجود در آنها بستگی تام دارد. با توجه به مقدار مواد رادیواکتیو و خاصیت زیان‌بخشی اینگونه مواد ، آنها به سه گروه تقسیم‌بندی می‌شوند :
الف ) زباله‌های اتمی دارای مواد رادیواکتیو قوی.
ب ) زباله‌های اتمی دارای مواد رادیواکتیو متوسط.
ج ) زباله‌های اتمی دارای مواد رادیواکتیو ضعیف.
زبالــــــــه‌های دارای مواد رادیواکتیو قوی عموماً در
نیروگاه‌های هسته‌ای بوجود می‌آیند که بسیار قوی است.
زباله‌های دارای مواد رادیواکتیو متوسط نیز در نیروگاه‌های اتمی هنگام بازیابی از میله‌های سوخت و همچنین در زمان تولید عناصر سوخت اتمی حاصل می‌شوند. زباله‌های اتمی دارای مواد رادیواکتیو ضعیف در تمامی اماکنی که انسان ، به نحوی با اشعه رادیواکتیو سروکار داشته باشد مانند لابراتورهای تحقیقاتی و پزشکی به دست می‌آیند.
مهمترین آسیب‌های ناشی از زباله‌های اتمی : بیماری‌های سرطانی و ایجاد اختلال در ژن‌ها، هستند.
مدت زمان خطر زباله‌ها بین چند ثانیه تا چندین میلیون سال متفاوت است. خوشبختانه قسمت عمده زباله‌های اتمی دنیا از نوع کوتاه عمر و یا زودگذر و زوداثر هستند.

مواد زائد شیمیایی
مواد شیمیایی و پس مانده آنها جزء گروه موادی هستند که به سادگی نمی‌توان از خواص آنی و یا آتی آنها چشم پوشید. بیشتر زباله‌های شیمیایی خطرناک در چهار گروه اصلی طبقه‌بندی می‌شوند :
الف ) مواد آلی.
ب ) فلزات و مواد معدنی شامل نمک‌ها ، اسیدها و بازها.
ج ) مواد قابل احتراق.
د ) مواد قابل انفجار.
این گونه مواد ابتدا در مخازن ویژه‌ای جمع‌آوری شده و پس از انبار کردن اگر جامد باشند، با مخازن و در حالت مایع به وسیله پمپاژ به درون خودروهای مجهز به علائم ویژه انتقال می‌یابند. مخازن یا شبکه‌های جمع‌آوری مواد در بسیاری از موارد مهر و موم شده و تحت کنترل شدید قرار می‌گیرند. تماس مستقیم دست با این گونه مواد در همه مراحل شدیداً ممنوع اعلام گردیده است.

مــــدیریت مواد زائد خطرناک شامل کاهش مواد زائد
تصفیه و دفع است. روشهای تصفیه‌ای که قبل از دفع مواد زائد انجام می‌شوند، عبارتند از : سم‌زدایی مواد خطرناک ، جداسازی و تغلیظ این مواد و تثبیت و جامد نمودن به منظور جلوگیری از نشت مواد زائد ، دفن در زمین آخرین مرحله مدیریت مواد خطرناک می‌باشد.

بحث و نتیجه‌گیری
یافته‌های آماری نشان می‌دهند که در هر روز تقریباً 30 هزار تن و در سال بیش از 9 میلیون تن زباله در کشور جمع‌آوری می‌شود که قسمت اعظم این مواد قابل بازیافت است. برای مثال روزانه 5000 تن زباله‌ نان خشک و سالانه 182500 تن نان خشک بعنوان مواد دورریختنی وارد سیستم مواد زائد می‌شود که اگر بطور جداگانه جمع‌آوری شود، می‌توان از آن استفاده‌های متعدد بعمل آورد (7).
طبق آمار سرانه مصرف در کشور ما در بعضی موارد زیاد است که خود این مصرف زیاد باعث افزایش تولید زباله می‌شود. اولین نکته در این خصوص مصرف بهینه و جلوگیری از تبدیل امکانات به زباله است.
مقام معظم رهبری فرموده‌اند: ‹‹ من شنیدم طبق برخی آمارهایی که به ما دادند مقدار ضایعات نان ما برابر است با مقدار نانی که ما از خارج وارد می‌کنیم آیا این جای تأسف نیست؟ ›› (8).
• ایران ، ژاپن و روسیه کمتر از 45% شکر مورد نیاز خود را از داخل تأمین می‌کنند ، سرانه شکر در ایران 28 کیلوگرم و در چین 7 کیلوگرم ذکر شد (8).
• واردات کالاهای اساسی (گندم ، برنج ، ذرت ، شکر) یک سوم درآمد ارزی کشور را می‌بلعد(8).
• عمر متوسط اسکناس‌ها در ایران 3 سال و در کشورهای پیشرفته بیش از 10 سال است. ما در سال 700 میلیون برگ اسکناس را از چرخه خارج می‌کنیم که این جایگزینی اسکناس فرسوده و جمع‌آوری آنها هر سال 100 میلیارد ریال هزینه بر دولت تحمیل می‌کند (8).
• هرسال 30% محصولات غذایی در ایران ضایع می‌شود که ارزش آن حدود 15 میلیارد تومان است(8).
• هر عدد انار در ژاپن 5 دلار بفروش می‌رسد ؛ قیمت 6 عدد انار برابر یک بشکه نفت است(8).
• ارزش صادرات یک بشکه رب معادل 6 بشکه نفت و ارزش صادرات 2 کارتن ترشی برابر با یک بشکه نفت است (8).
یکی از صفات خداوند متعال «غیور» است. غیرتمندی صفتی است الهی که پهنة وسیعی از مسئولیت را پیش روی انسان‌ها می‌گشاید. اسراف و تبذیر در امکانات، یک منکـَر
دینی ، اقتصادی و اجتماعی است.
مقام معظم رهبری فرموده‌اند: « در سطح جامعه منکراتی وجود دارد که می‌شود از آنها نهی کرد و باید نهی کرد ، از جمله اتلاف منابع عمومی و حیاتی ، اسراف در نان ، این همه ضایعات نان داریم؛ این منکر است. یک منکر دینی ، اقتصادی و اجتماعی است .»
در ژاپن برای دفع زباله ، زباله‌های فشرده شده را داخل تور سیمی قرار داده و مدت 10 دقیقه در قیر مذاب یا سیمان مایع نگهداری می‌کنند و بعداً بلوکهای حاصل را به مصرف می‌رسانند (شکل 1) (2).
در برخی نقاط دنیا که زمین کافی برای دفن زباله به طور بهداشتی در اختیار ندارند، اقدام به احداث جزایر مصنوعی کرده و جزیره را با زباله به وجود می‌آورند. برای این کار قسمتی از آب دریا را محصور کرده و پس از تخلیه آب آن زباله را در آن ریخته و به ازاء هر متر زباله 20-25 خاک ریخته و پس از فشرده شدت عملیات را به همــــان
منوال ادامه داده تا جزیره کاملاً پر گردد و سطحی از آب دریا بالا بیاید بعد از اینکه ساختمان جزیره به پایان رسید خیابانهای لازم در آن احداث کرده و پس از کاشتن درخت و نباتات دیگر بعنوان پارک عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بحث اقتصادی بازیافت بحدی وسیع است که طبق مقاله‌ای درآمد کارخانه‌ای با بازیافت از 200 میلیون دلار به 6 بیلیون دلار رسید (5) به ازای 340 کمپانی جداسازی 148 ایستگاه انتقال 151 زمین دفن زباله 95 مرکز احیا در
42 ایالت قرار دارد (5).
در سطح دنیا پس مانده 20% و در ایران 76% زباله را شامل می‌شود (4).
سرانة مصرف از دهة 60-50 از 480 گرم به 760 گرم در دهة 70 رسیده است(4).
جداسازی زباله‌ها فقط در حد تر و خشک مصرف کمتر انرژی ، آلودگی کمتر هوا ، آب ، محیط و زمین دفن زباله را به همراه دارد.

جداسازی پلاستیکها و کاغذ و شیشه از زباله‌ها بهداشت و کیفیت بالاتر مواد بازیافتی را به همراه دارد.
پیشنهادات
• 1. مصرف بهینه و جلوگیری از اسراف و تبذیر.
• 2. تبلیغات در این زمینه از سوی رسانه‌‌های عمومی بخصوص رادیو و تلوزیون.
• 3. تفکیک زباله‌ها در مبدأ.
• 4. بازیافت از زباله‌های تفکیک شده توسط مسئولین امر.

منبع: http://www.bmsu.ac.ir/web/beh/z81b82/4.htm

موژ سایت بهداشت محیط ایران

جمع آوری و دفع بهداشتی زباله

مقدمه :
انسان و بسیاری از موجودات به شیوه های مختلف زباله تولید می کنند که تولید زباله بطور چشمگیری رو به افزایش است این افزایش و تولید موجب بحرانهایی در زمینه محیط زیست گردیده است که حیات موجودات کره زمین را بامشکلات جدی روبرو ساخته است . تولید آلاینده های مختلف زباله که هرروز برتعداد وتنوع آنها افزوده میشود سبب شده که ضمن خسارت به منابع اصلی ( آب ، خاک ، هوا ) با مقادیر زیاد مواد زاید به اشکال جامد ، نیمه جامد ، مایع و گاز مواجه شده ایم و این بدان معناست که بشر به دست خود عرصه زندگی را برخود و سایر موجودات تنگ نموده است
استفاده از چهل و هشت هزار ماده شیمیایی در زندگانی روزمره که تاکنون تنها خاصیت سرطان زایی پانصد نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست وسلامت انسان به شماره میرود.
براساس مطالعه WHO عدم توجه به جمع آوری ودفع مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی بوجود آورد . افراد جامعه باید بدین باور برسند که علاوه بر رعایت موازین بهداشت فردی ملزم به حفظ بهداشت محیط پیرامون خود نیز هستند زیرا درصورت عدم رعایت این موضوع سلامت آنها و سلامت سایر افراد جامعه در مخاطره خواهدافتاد یکی از موارد مهم در زمینه حفظ و ارتقای سلامت افراد و جامعه دفع زباله ومواد زاید صحیح است که متأسفانه درخیلی از مناطق شهری و روستایی بدلیل روشهای نامطلوب جمع آوری زباله، محیط زندگی وسلامت افراد در معرض آلودگی وخطر قرار دارد.

تعریف زباله : بطور معمول به کلیه مواد زاید جامد (فسادپذیر و فسادناپذیر) گفته میشود که درمنازل ، مراکز تهیه وتوزیع وفروش مواد غذایی ، مؤسسات صنعتی وتجاری وکشاورزی و بیمارستانها ومراکز درمانی تولید میشود.

خطرات بهداشتی زباله :
عدم کنترل زباله های شهری وروستایی بعلت مواد آلوده کننده وفساد پذیر و نیز رطوبت وحرارت مناسب پناهگاهی مناسب برای انواع حشرات و جوندگان موذی میباشد. همواره توده های زباله از عوامل اصلی ومولد بسیاری از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات و سایر بیماریهای واگیر دار وغیرواگیردار بوده است .
پراکندگی مواد زاید خانگی وصنعتی وتجاری وانتشار زباله های بیمارستانی ازیک سو و تداوم گرما و طولانی شدن زمان برداشت زباله از معابر و اماکن عمومی از سوی دیگر از جمله عوامل مساعد کننده برای تکثیر ورشد سریع بسیاری از باکتریها و انگلها و موجودات و جوندگان موذی میباشد.
مگس با انتقال فیزیکی بسیاری از باکتریها و انگلها نظیر تراخم – اسهالهای مهلک و عفونی و بیماریهای قارچی ومسمومیت غذایی و ... باعث بیمارشدن انسان میگردند.
باکنترل و دفع صحیح بهداشتی زباله حدود 90 درصد از مگسها ، حدود 65 درصد از موشها را میتوان تحت کنترل درآورد.

ترکیبات زباله :
برای عملیات جمع آوری ، نگهداری ، حمل ونقل ، دفع بهداشتی و بازیافت از تجزیه و تحلیل مواد تشکیل دهنده زباله استفاده میشود.
از لحاظ ترکیبات فیزیکی زباله ، زباله تشکیل شده از 1- پس مانده مواد غذایی 2- کاغذ و مقوا 3- پلاستیک و لاستیک 4- پارچه 5- چرم 6- مواد زاید باغ 7- چوب 8- شیشه 9- قوطی های فلزی 10- اشیای بی ارزش ساختمانی ( آجر وسنگ و گچ و... ) 11- خاک و خاشاک 12- استخوان
ترکیبات شیمیایی زباله: ترکیبات فرمولی موادتشکیل دهنده زباله رابرسی میکند همانندمیزان کربن – هیدروژن – اکسیژن-ازت-سولفور-PH ورطوبت

اصول جمع آوری وحمل زباله :
تقریبا 80 درصد از هزینه های مربوط به زباله ها هزینه جمع آوری زباله میباشد از این لحاظ هزینه های سنگینی بر شهرداریها وسازمانها ی وابسته به جمع آوری و دفع زباله ها میگردد.
میزان سرانه زباله درمناطق شهری ایران 658 گرم در روز و درمناطق روستایی بین 220 تا 340 گرم در روز برای هر نفر میباشد و بطور متوسط 240 کیلوگرم درسال برای هرنفر درنظر گرفته میشود.
مواد زباله ای باید پس از تولید دریک محل مناسب با توجه به شرایط بهداشتی و رعایت نکات بهداشتی مراحل عملیاتی در سریعترین زمان ممکن جمع آوری حمل ونقل دفع گردد که بهترین روش ، جمع آوری مستقیم از درب منازل و انتقال به محل دفع میباشند ( دفن یا روشهای دیگر)
درمراحل نگهداری وجمع آوری نقش آموزش وهمکاری متقابل بین تولید کنندگان زباله و پرسنل خدمات شهری در افزایش راندمان عملیات بسیار مؤثر است .
تولید کنندگان زباله باید آگاهی کافی ازاینکه زباله ها را در ظروف مناسب از لحاظ جنس و ظرفیت ( حجم) وزمان تحویل به کارگران خدمات شهرداری داشته باشند.
درهنگام نگهداری زباله ها درمنازل ومحل تولید از ظروف پلاستیکی درب دار یا فلزی ضد زنگ با مقطح دایره ای ونیز استفاده از کیسه پلاستیکی زباله برای حفظ نظافت محیط زیست استفاده شود. بهترین روش جمع آوری زباله ها بطور روزانه است که در کنترل وجلوگیری از رشد و پرورش مگس مؤثر میباشد و بهترین زمان جمع آوری درساعاتی از شبانه روز که شهر خلوت بوده و ترافیکی وجود ندارد صورت گیرد .

انواع روشهای انتقال زباله :
1- استفاده از کامیون زباله کش اتوماتیک
2- استفاده از کامیونهای معمولی بزرگ زباله کش
3- استفاده از وانت
4- استفاده از کانتینرها
5- استفاده از گاری
6- استفاده از قطار و کشتی
تقسیم بندی زباله ها براساس مبداء تولید :
1- زباله های خانگی ( تجاری )
2- زباله های بیمارستانی
3- زباله های رادیواکتیو
4- زباله های شیمیایی
5- زباله های بیولوژیکی
6- مواد زاید قابل اشتعال

انواع روشهای دفع زباله :
1- دفن بهداشتی زباله ها
2- سوزاندن زباله ها
3- کمپوست کردن ( تهیه کود از زباله )
4- تلنبار کردن
5- دفع در رودخانه ، دریا
6- غیره

دفن بهداشتی زباله ها :
روش خاصی است که براساس آن زباله ها را طوری در درون خاک مدفون میکنند که لایه بندی و پوشش دادن به آنها هیچ زیانی به محیط زیست ، موجودات دیگر و انسان نرساند. در روشهای دفن بهداشتی مشکلات زیست محیطی از قبیل بو ، دود و آلودگی خاک و آبهای سطحی وزیر زمینی وجود ندارد برای اجرای دفن بهداشتی مراحل زیر صورت میگیرد : براساس قوانین و دستورالعملهای حفاظت محیط زیست
1- انتخاب محل دفن
2- آماده سازی محل دفن
3- جلوگیری از کنترل آلودگی آبهای زیرزمینی و سطحی در منطقه دفن

مزایای روش دفن بهداشتی :
1- اقتصادی ترین روش میباشد البته درصورتی که زمین به مقدار کافی ومناسب باشد.
2- سرمایه گذاری اولیه آن درمقایسه باسایر مواد دفع بهداشتی زباله کمتر است .
3- برای دفع نهایی زباله نیاز به مراحل ومکمل بعدی ندارد .
4- نیاز به جداسازی مواد ندارد .
5- از زمین دفن برای ایجاد فضای سبز ، پارک ، ... پس از انجام تخلیه و پرشدن ظرفیت محل میتوان استفاده کرد.

معایب روش دفن بهداشتی :
1- برای جوامع پرتراکم زمین مورد نظر درفاصله مناسب در دسترس نیست .
2- گاهی اوقات در اثر بی توجهی مسئولین مربوطه زباله ها بصورت تلنبار تبدیل میشود.
3- بدلیل ایجاد نشت از محل دفن ساختمان سازی مقدورنمیباشد ( به صرفه نیست ) .
4- دراثر تولید گاز متان ونشت شیرابه وتولید گاز Co2 ایجاد خطر انفجار و بالارفتن سختی آبهای زیر زمینی وآلوده شدن آنها میگردد.

سوزاندن زباله :
سوزاندن وتبدیل مواد زاید جامد ( زباله ) به خاکستر و گاز باعث کاهش حجم زیاد زباله گردیده بطوری که اگر بصورت اساسی و با زباله سوزهای مدرن کار سوزاندن زباله صورت گیرد میتواند 80 تا90 درصد از حجم زباله را کاهش دهد.
این روش یک روش اساسی دردفع زباله های بیمارستانی وبرخی مواد زاید خطرناک مطرح میباشد.
هنگامی میتوان نتیجه خوبی از سوزاندن زباله ها گرفت که درهنگام سوختن زباله 1- کار با احتراق کامل صورت گیرد. 2- هیچ گونه آلودگی در محیط اعم از اتمسفر خاک آب و ... بوجود نیاورد 3- از دستگاههای مخصوص زباله سوز استفاده کنیم .

دستگاه زباله سوز ویژه مراکز درمانی وبیمارستانی :
برطبق قوانین جاری کشور سوزاندن زباله ها با دستگاه زباله سوز برای هر بیمارستان از وظایف ضروری میباشد که مدیریت بیمارستان ملزم به انجام آن است دفع سریع زباله های بیمارستانی و مراکز درمانی بعلت جرمهای میکربی و عوامل بیماریزایی ومواد زاید آزمایشگاهی ، پاتولوژیکی ، زواید شیمیایی و دارویی و فضولات سمی دارای اهمیت بهداشتی خاص است .
برای حذف پس مانده ناشی از سوختن مواد زاید باید در محل مناسبی دفن بهداشتی صورت گیرد برای جلوگیری از خروج گازهای سمی وخطرناک ذرات گرد و غبار با استفاده از تجهیزات ویژه تصفیه گازهای متصاعد شده را انجام میدهند.
محاسن :
1- محو سریع زباله دراماکن تولید آن
2- نیاز به زمین کمتری در ارتباط با روش دفن بهداشتی دارد.
3- مواد خاکستر بجا مانده از نظر بیولوژیکی مخاطره انگیز نبوده و قابل دفن هستند .
4- وضعیت آب و هوا و تغییرات جوی اثر مهمی در فرآیند ندارد .

معایب :
1- سرمایه گذاری اولیه بالا
2- موضوع آلودگی هوا درصورت رعایت نکردن اصول زباله سوزی
3- از خود خاکستر ومواد پس مانده بجای میگذارد که نیاز به دفن دارد.
4- احتیاج به پرسنل کارآزموده و مجرب دارد .
5- هزینه نگهداری وتعمیرات دستگاهها بالاست
6- برای دفع نهایی مواد زاید خطرناک ازجمله مواد رادیواکتیو ومواد قابل انفجار روش مناسبی نیست .

پاره ای از مقاله های اولین همایش ملی مهندسی ایمنی ومدیریت HSE

دانلود مقالهPDF ارگونومی در مجتمع پتروشیمی اراک

پاره ای از مقاله های اولین همایش ملی مهندسی ایمنی ومدیریت HSE

دانلود مقالهPDF
مدیریت HSE در سکوهای دریایی نفتی وگازی

یادداشت های خودمانی مدیر سایت موژ - ابراهیم ندرلو

قسمت اول
باسلام خدمت همه بازدید کنندگان سایت موژ - مهندسی بهداشت محیط وصنعتی
اینجانب ابراهیم ندرلو مدیر سایت (وبلاگ) میباشم
همانطور که در شناسنامه آمده فارغ التحصیل کارشناسی بهداشت محیط در سال 76 و همچنین متولد سال 23/9/1353 هستم پس از فارغ التحصیلی در شرکت مهندسین مشارو فرپاک و سپس در شرکت مهندسین مشاور آب محیط به مدت سه سال به عنوان مسوول پروژه آبرسانی به روستاهای شرق گیلان مشغول به فعالیت شدم ،با توجه به تجربه بنده کلیه فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت محیط با کمی تلاش و مرور دورس فنی به راحتی قابل رقابت با فارغ التحصیلان سایر رشته های مرتبط نظیر مهندسی عمران - آب ،مهندسی عمران - روستایی و... می باشند حتی به نظر میرسد که در بخش فاضلاب هیچیک از رشته ها در مقطع کارشناسی قابل رقابت با مهندسین بهداشت محیط نمی باشند که اگر همکاران به این نکته وقوف کامل یابند اعتماد به نفس خود را بازمیابند.از طرفی یکی دیگر از تجربیات کاری من کار مداوم ونفس گیر در یک مجتمع بزرگ صنعتی به مدت قریب به 8 سال میباشد به نظرم کار در این مجتمع دیدگاهم را در خصوص رشته بهداشت محیط وبهداشت صنعتی دگرگون نموده است.همانطور که میدانیم یکی از رشته های زیرگروه بهداشت ،بهداشت حرفه ای میباشد فعالیت در این رشته یکی بکر ترین فعالیت ها در صنایع مادر کشورمان ایران همچون رشته مهندسی بهداشت محیط است.با این تفاوت که رشته بهداشت صنعتی بر پایه های دست یافتنی تری جهت نیل به هدف قرار دارد. همچنین با توجه به اهداف روشن این رشته که همان نیل به سلامتی کارکنان وجلوگیری از صدمات عوامل زیان آور محیط کار،تامین حداکثر حفاظت با تکنیکهای ارزیابی ریسک و... میباشد به نظر من کلیه فارغ التحصیلان بهداشت محیط نباید فعالیت در این رشته را نیز از نظر دور داشته باشند چراکه علاوه بر مناسب بود بازار کار این رشته،فعالیت کارشناسان بهداشت محیط در بهداشت صنعتی با توجه به تسلط به اغلب عوامل زیان آور محیط کار بخصوص فاضلاب های انسانی وصنعتی،آلودگی هوا ودر نتیجه امکان فعالیت در جلوگیری از آلودگی هوای محیط کار و محیط زیست،جلوگیری از آلودگی محیط زیست توسط مواد اولیه ومواد بینا بینی و ثانویه،تکنیک های ارزیابی ریسک که به سادگی امکان پذیر است و...
هدف من از سخن پراکنی در این خصوص ایجاد زمینه علاقه مندی،جهت نزدیک شدن این دو تخصص به یکدیگر و در نهایت نزدیک شدن کلیه متخصصان و فارغ التحصیلان دانشکده های بهداشت است.که به نظر میرسد در اثر فنی تر بودن رشته بهداشت محیط ما تافته جدا بافته ای شده ایم که حتی رشته های محیط زیست ، مهندسی کشاورزی و عمران با در نظر گرفتن ضرائب خاص در برخی دروس سبب سخت تر شدن امکان ادامه تحصیل فارغ التحصیلان بهداشت
محیط در رشته های مذکور گردیده اند.
در آخر به نظر میرسد که رشته مهندسی بهداشت محیط و سایر رشته های گروه بهداشت اگر به خود آیند و هم گرایی بیشتری داشته باشند علاوه بر یافتن زمینه های بکر و رقابت انگیز مستحکم تر شده وبه راحتی قادر خواهند بود به اهداف خود برسند.